Je hebt een revolutionair idee in handen. Maar vakgenoten zijn allesbehalve enthousiast. Wat doe je? Het overkwam Harmen Jonker en Remco Verzijlbergh van Whiffle. Hun rotsvaste vertrouwen in hypergedetailleerde weersvoorspellingen voor hernieuwbare energie bleek terecht. Het bedrijf haalde dit jaar drie miljoen euro funding op en betrok afgelopen week met 23 werknemers het nieuwe kantoor in het nieuwe acceleratorgebouw NEXT. ‘Hier kantoor houden is zoveel meer.’
Trots toont Jonker het fonkelnieuwe kantoor. Licht valt door de glazen wanden vanuit het ruim opgezette, groene atrium van NEXT. Vanuit de ramen aan de achterzijde ligt het zuidelijke deel van TU Delft Campus aan hun voeten. Whiteboards, volgeschreven met formules en modellen, staan nog op de grond. ‘Die moeten we nog ophangen’, zegt hij verontschuldigend. ‘Ze zijn niet onbelangrijk! Op die whiteboards ontstaat bijna alles wat er echt toe doet bij Whiffle.’
Aan de hand van een rijtje kaarten laat Jonker zien wat Whiffle’s modellering zo bijzonder maakt. Traditionele weersvoorspellingen werken met een raster van blokken van 10 km x 10km. Satellietbeelden laten in de wolkenvelden al meer relevant detail zien. In Whiffle’s model wordt gewerkt met een raster van blokjes van 100m x 100m. Een gigantische sprong in detail en informatiedichtheid ten opzichte van traditionele weersvoorspellingen.
Energie van morgen is handel van vandaag
Whiffle’s gedetailleerde weersvoorspellingen zijn breed inzetbaar, maar voorlopig ligt de focus op wind- en zonne-energie, legt Jonker uit. ‘De energie van morgen wordt vandaag verhandeld. Dat maakt het belangrijk voor wind- en zonneparken om nauwkeurig te voorspellen hoeveel ze kunnen leveren. Want als je het mis hebt, moet je bijstoken met gasgestookte centrales, en dat is duur – nu meer dan ooit.’ Bij een overschot daalt de prijs juist sterk en beide situaties zijn onwenselijk. Hoe beter de forecasting – de weersvoorspelling -, hoe nauwkeuriger bedrijven kunnen inschatten hoeveel elektriciteit ze kunnen leveren.
Minstens zo relevant is resource assessement. Een windpark of zonnepark bouwen is duur. Dat maakt het belangrijk om nauwkeurig de opbrengst te kunnen voorspellen voordat het park aangelegd is. ‘Wat dat betreft zijn we de mijnbouwers van hernieuwbare energie. Vroeger werd in de grond gezocht naar de beste plekken om een mijn te boren. Wij vinden de beste plekken voor optimale opbrengst van wind- en zonne-energie.’
Whiffle’s modellen houden rekening met allerlei factoren die dit beïnvloeden, zoals gebouwen, heuvels en bomen. Jonker: ‘wij doen nauwelijks aannames.’ Voor zoveel data is enorme rekenkracht nodig. Dat begon allemaal met een supercomputer. Jonker zat destijds bij de Faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW), waar nauw werd samengewerkt met de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI). Met behulp van datasets werd onderzoek gedaan naar de vorming van regen, wind en wolken om zo het ontstaan van weersomstandigheden te verklaren. Het ging altijd om simulaties, terugblikken met bestaande data, vertelt Jonker. ‘Het werd simpelweg onmogelijk geacht om op deze manier het weer te voorspellen.’
Supercomputer versus videogame
Daar kwam verandering in toen iemand van EWI suggereerde om met videokaarten (graphics processing units of GPU’s) aan de slag te gaan. Het voorstel werd aanvankelijk honend ontvangen, aldus Jonker. ‘Die GPU’s worden normaliter voor videogames gebruikt. Stonden wij daar met een supercomputer te werken!’
Het bleek een slim voorstel en bracht medeoprichter Verzijlbergh, die eerder afstudeerde bij Jonker en bij TBM promoveerde op energiemarkten, op een idee: met de gebundelde rekenkracht van GPU’s zouden accurate weersvoorspellingen voor wind- en zonneparken mogelijk kunnen worden. De twee wetenschappers hadden een diepe overtuiging iets bijzonders op het spoor te zijn. Maar de rest van de wetenschappelijke wereld had twijfels. Jonker: ‘we schreven planken vol met onderzoeksvoorstellen, die stuk voor stuk werden afgeschoten.’
“Onze innovatie kan wereldwijd bedrijven helpen hernieuwbare energie efficiënter te benutten”
Harmen Jonker
CEO Whiffle
Ondernemende wetenschappers
Het werd een bepalend moment. Als geboren wetenschappers zagen Jonker en Verzijlbergh zichzelf totaal niet als ondernemers. Maar ze waren allebei heilig overtuigd van het enorme potentieel van hun modelleringen. Jonker stipt meerdere cruciale momenten aan voor het nog prille Whiffle. ‘Directeur Paul Althuis van het Innovation & Impact Centre van de TU Delft was gelijk enthousiast. Hij heeft ons in die periode echt op gang geholpen met raad en advies.’
Via Althuis belandde Whiffle bij YES!Delft, waar het meedraaide in het inmiddels befaamde incubatorprogramma. Althuis tipte ook Climate-KIC, het Europese initiatief voor klimaat-innovatie. En via het Thematische Technologie Transfer (TTT) programma werd de eerste funding gevonden om Whiffle op gang te helpen. Ook de TU Delft investeerde in de spin-off, via Delft Enterprises.
Community van gelijkgestemde, groeiende bedrijven
Het heeft Whiffle geen windeieren gelegd. Bij YES!Delft barstte het bedrijf uit de voegen. NEXT is de ideale locatie om door te groeien. Jonker gebaart naar andere bedrijven die rondom aan het uitpakken en installeren zijn. ‘Natuurlijk is het handig dat we faciliteiten zoals vergaderzalen kunnen delen. Maar hier kantoor houden is zoveel meer. Het bruist hier, net als bij YES!Delft. We zijn hier onderdeel van een community van gelijkgestemde, groeiende deeptech bedrijven. Bovendien zitten Remco (Verzijlbergh) en ik ook allebei nog een dag in de week bij CiTG en TBM – zo blijven we in nauw contact met de academische wereld.’
NEXT zit midden op de TU Delft Campus. Studenten, onderzoekers en andere ondernemers zitten om de hoek. Jonker kan zich geen betere plek wensen om door te blijven sleutelen aan Whiffle’s modellen en nieuwe toepassingen te bedenken. ‘De potentiële impact is enorm. Onze innovatie kan wereldwijd bedrijven helpen hernieuwbare energie efficiënter te benutten dankzij betere weersvoorspellingen en de beste plekken – en layout – van wind- en zonneparken. Whiffle kan hierdoor echt een verschil maken door de concurrentiepositie van hernieuwbare energie te versterken.’
